امام صادق ع از اصول کاقی جلد سه صفحه 158

خلق و خوی بخششی است که خدای عزوجل به مخلوقش عطا می کند برخی از آن غریزی و فطری وبرخی از ان نیت است  یعنی با تصمیم و اکتساب و تمرین پیدا میشود و غریزه و فطرت ثانوی میگردد عرض کردم کدامیک از این دو بهتر است فرمود انکه غریزه دارد و بر آن سرشته شده و غیر آن  نتواند کند و آنکه نیت دارد به سختی خود را به صبر بر طاعت و امید دارد پس این بهتر است برخی از اخلاق حمیده مانند سخاوت و حیا و غیرت و صبر در بعضی از مردم سرشته شده و فطری و ذاتی آنها است و صفات نیک دیگری در همین اشخاص یااشخاص دیگر به نحو اقتضا و عاریه قرار دارد که اگر انسان روی انها تمرین کند خود را به سختی به انها وادارد به تدریچ ممکن است همان اخلاق و صفات مانند دسته اول ملکه راسخه انها  گردند که نتوانند از ان تجاوز کنند و دست بردارند و پیداست که از نظر واقع وحقیقت و بدون ملاحظه دارد تکلیف دسته اول بهتر است وهر کس انها را طالب تر ولی از عالم تکلیف و ثواب و عقاب فضیلت با دسته دوم است زیرا انها با تحمل و رنج و مشقت به دسته اول رسیده اند و تحمل رنج مشقت نزد خدا بی ثواب و پاداش نباشد.